ارزیابی تحمل به تنش‌ خشکی در ژنوتیپ‌های امیدبخش گندم دوروم دیم

به منظور ارزیابی اثرات تنش خشکی بر ژنوتیپ‌های امیدبخش گندم دوروم دیم، این آزمایش طی دو سال زراعی (1382-1380) در ایستگاه تحقیقات کشاورزی دیم مراغه انجام شد. مواد آزمایشی شامل هفت ژنوتیپ پیشرفته گندم دوروم به همراه یک رقم شاهد دوروم (زردک) و سه ژنوتیپ گندم نان (یک ژنوتیپ بومی، آذر2 و سرداری) بود (جمعاً یازده ژنوتیپ). آزمایش در قالب طرح بلوک‌های کامل تصادفی با چهار تکرار و در دو شرایط آبی و دیم انجام گردید. برای ارزیابی واکنش ژنوتیپ‌ها نسبت به تنش از شاخص‌های حساسیت به تنش (SSI)، تحمل (TOL)، بهره‌وری متوسط (MP)، تحمل به تنش (STI) و میانگین هندسی بهره‌وری (GMP) استفاده گردید. نتایج بررسی نشان داد که در شرایط دیم، سال و اثر متقابل سال * ژنوتیپ بر عملکرد دانه اثرات بسیار معنی‌داری (P  0.01 ) دارد. در شرایط آبی نیز، اثرات ساده سال و ژنوتیپ بر عملکرد دانه از نظر آماری بسیار معنی‌دار بود. ژنوتیپ‌های گندم نان از نظر تحمل به تنش وضعیت مطلوبتری نسبت به ژنوتیپ‌های دوروم داشتند. در بین ژنوتیپ‌های گندم دوروم لاین شماره 4 61-130/414-44//377-2/4/Df21-72//61-130/Uvy/3/128-13ya05509-1A-9A-2A-3A-OA-OAp)) دارای تحمل بالاتری نسبت به بقیه بود. در بین شاخص‌های مورد مطالعه MP، GMPو STI با عملکرد دانه در محیط تنش‌زا و عادی همبستگی مثبت و بالایی داشتند و به عنوان مناسب‌ترین شاخص‌ها برای تفکیک و شناسایی ژنوتیپ‌های حساس و مقاوم توصیه می‌شوند.